Szalunek, zwany również deskowaniem, jest niezbędny podczas wylewania budowlanych elementów betonowych takich jak fundamenty, schody, stropy i inne konstrukcje (nadproża, wieńce czy cokoły ogrodzeń). Najprościej można go zdefiniować jako formę, której zadaniem jest nadanie odpowiedniego kształtu i podtrzymanie zastygającego betonu. Choć jest to jedynie tymczasowa konstrukcja, którą demontuje się tuż po zawiązaniu materiału, gra ona ogromną rolę w procesie budowy. Dokładność szalunku przekłada się na solidność wykonywanych konstrukcji.
Tradycyjne szalunki wykonywane są z niskiej jakości drewna – m.in. z desek i stempli – jednakże ze względu na pracochłonność coraz rzadziej się je stosuje, a ich miejsce zajmują funkcjonalne systemy szalunkowe, które zbudowane są elementów stalowych i sklejki drewnianej lub płyty trójwarstwowej. Wśród czołowych producentów takiego deskowania należy wymienić firmy Doka, Peri, Kopras, czy Krings. Duży plusem systemów szalunkowych jest możliwość ich wynajęcia – na rynku działa wiele przedsiębiorstw, które oferują tego typu usługi. Rozwiązania systemowe wykorzystywane są nie tylko podczas stawiania budynków, lecz także w trakcie prac przemysłowo-inżynieryjnych czy kanalizacyjnych. Poniżej prezentujemy dwa rodzaje szalunków budowlanych: stropowe i do wykopów, które stosowane są w różnych sektorach budownictwa.
Szalunki stropowe
Szalunki stropowe wykorzystywane są podczas wykonywania stropów żelbetowych. Ponieważ deskowanie to podtrzymuje znaczny ciężar musi być starannie przygotowane – najlepsze efekty pozwoli uzyskać specjalnie zaprojektowany system.
Na system szalunku stropowego składa się kilka elementów. Pierwszym z nich jest wodoodporna płyta trójwarstwowa lub sklejka, na którą wylewany jest beton. Ułożona jest ona na dźwigarach drewnianych, a te z kolei zabezpieczone są głowicami krzyżowymi. Całość oparta jest na stropowych podporach stalowych oraz na stabilizujących je trójnogach. Rury stalowe, z których zbudowane są podpory, zostają poddane ocynkowaniu, dzięki czemu charakteryzują się trwałością. Z kolei elementy z drewna i sklejki zabezpieczone zostają poprzez impregnację. Dzięki temu systemy szalunkowe są odporne na uszkodzenia i działanie czynników atmosferycznych. Od tradycyjnych szalunków odróżnia je przede wszystkim znacznie krótszy czas montażu oraz uniwersalność. Elementy można dowolnie regulować i dostosowywać do potrzeb konkretnej budowy, a co najważniejsze systemy szalunkowe umożliwiają uzyskanie równego i gładkiego stropu.
Szalunki do wykopów
Ten typ deskowania ma nieco inną funkcję. Głównym zadaniem szalunków do wykopów jest zabezpieczenie miejsca wykopu budowlanego i liniowego przed osypywaniem. Stosuje się je przede wszystkim, aby ochronić pracujących w tym miejscu robotników, zabezpieczają również sąsiednie ulice, tory, chodniki i budynki, które mogą zostać uszkodzone w wyniku osunięcia gruntu. Warto również podkreślić, że montaż szalunków do wykopów jest wymagany przez przepisy prawne. Są niezbędne podczas wykonywania prac kanalizacyjnych, wodnych oraz robót z zakresu przemysłu drogowo-inżynieryjnego. System składa się z płyt aluminiowych, łączników aluminiowych oraz z rozporów stalowych. Dostępne są szalunki o różnych wymiarach, grubościach płyt, wadze i rozstawie – parametry dobiera się ze względu na głębokość wykopu oraz parcie gruntu; dodatkowo segmenty można łączyć, dopasowując szalunek do długości wykopu.
