Przygotowując się do rozpoczęcia budowy domu warto posiadać wiedzę od ogółu do szczegółu. Istotne jest, jaką wybierzemy ekipę budowlaną, jakie dobierzemy materiały oraz jak podzielimy prace. Przyjrzyjmy się elementom konstrukcyjnym dachu skupiając się na jego szczegółach.
Dach i jego elementy składowe
Więźba dachowa to drewniana konstrukcja nośna dachu. Należy przy tym dodać, jakie są jej rodzaje, jak jest zbudowana oraz w jaki sposób może to wpłynąć na koszt budowy domu.
Poszczególne elementy konstrukcyjne dachu mają proste, zwyczajowe nazwy i nie rażą niczym skomplikowanym. Niekiedy, w zależności od regionu Polski, można spotkać się z nieco odmiennymi nazwami tych samych konstrukcji pokrycia dachu.
Murłata jest poziomą belką o kwadratowym przekroju, która jest przymocowana do ścian budynku. Na murłatach opierają się krokwie oraz krawężnice łączone z nimi na złącza zaciosowe bądź łączniki stalowe.
Krokiew jest to skośny element nośny całej konstrukcji dachowej. Elementy te połączone są parami na górze i łączą szczyt dachu, który powszechnie nazywany jest kalenicą. Krokwie mają przekrój prostokątny w stosunku szerokości do wysokości (najczęściej spotykanym modelem jest stosunek 1:2). W koszach, czyli załamaniach wklęsłych połaci dachowej montowane są krokwie o znacznie większym przekroju nazywane popularnie krokwiami koszowymi.
Krawężnica jest to element, pełniący rolę krokwi na wypukłym załamaniu połaci dachowej, czyli narożu. Krawężnica montowana jest w taki sam sposób, jak krokiew koszowa.
Wiatrownica jest to drewniana deska lub łata ukośnie mocowana do krokwi od spodu. Zadaniem wiatrownicy jest usztywnienie konstrukcji więźby dachowej w kierunku podłużnym oraz zapewnia współpracę wiązarów przy silnym obciążeniem wiatrem.
Płatew jest poziomą belką podpartą słupami. Na niej opierają się krokwie w środku ich długości. Płatwie zwykle wykonuje się z krawędziaków o kwadratowym przekroju lub ze stalowych belek dwuteowych. Tak wykonane elementy stosuje się często przy dużych obciążeniach.
Jętka to pozioma belka, która łączy pary krokwi w około 1/3 ich całkowitej długości mierzonej od szczytu. Jętka pełni funkcję popularnie zwanej podpory pośredniej, zwiększającej nośność krokwi. Jętki posiadają przekrój wyglądem przypominający krokwie, chociaż można je także montować z nieco cieńszych desek, przybitych obustronnie do krokwi. Niewątpliwie jętka musi mieć dostateczną sztywność, dlatego też, jeśli jest wykonana z desek, co mniej więcej 1 m między deskami mocuje się klocki usztywniające.
Kleszcze są deskami o średniej grubości 25 do 35 mm spinające krokwie w konstrukcjach płatwiowych na poziomie płatwi. Taki zabieg konstrukcyjny zapobiega rozsunięciu się krokwi.
Kulawka jest to krokiew o zmniejszonej długości, łącząca krawężnicę bądź krokiew koszową z murłatą.
Dźwigar to prefabrykowany element konstrukcyjny z klejonych bądź połączonych ze sobą desek za pomocą stalowych łączników.
Belka podwalinowa jest belką na stropie, na której opierają się słupy dachu.
Miecze to dość osobliwa nazwa odnosząca się do skośnych belek, łączących słupy z kleszczami. Miecze mają za zadanie zmniejszenie rozpiętości płatwi i usztywnienie więźby dachowej w podłużnym kierunku.
Więźby i rodzaje konstrukcji dachu
Elementy konstrukcyjne dachów domów jednorodzinnych mogą być proste, niczym nieskomplikowane, bądź złożone i wielowymiarowe. Dachy z prostymi kształtami są niskobudżetowe i powszechnie wybierane. Nie oznacza to zdecydowania się na oklepany styl, bowiem coraz częściej proste pokrycia dachowe wykorzystywane są w nowoczesnym designerskim budownictwie. Architekci posiadają wiele różnorakich rozwiązań na unikalny i efektowny efekt wizualny prostych dachów dwuspadowych. Dachy o prostych kształtach są jednak tańsze w konstrukcji, gdyż ich więźbę znacznie łatwiej jest zaprojektować, wykonać, a w późniejszym etapie ułożyć pokrycie.
Dokonanie wyboru dachu wielopołaciowego, z licznymi załamaniami, różnymi lukarnami, bądź innymi ozdobami wiąże się z jego różnymi konsekwencjami. Przede wszystkim konstrukcja dachu jest skomplikowana, trudniej jest więc ją wykonać i pochłania dużo czasu budowy. W dachach wielopołaciowych, wykonanie będzie kosztowało więcej niż przy prostych konstrukcjach, o tej samej powierzchni, co będzie związane z użyciem większej ilości drewna oraz łączników i materiałów pokryciowych. Dach tego typu niewątpliwie będzie nieco trudniejszy do dokładnego ocieplenia i specjaliści powinni zapewnić mu należytą wentylację, a co za tym idzie – w dachu tego typu więcej będzie miejsc trudnodostępnych, w których trzeba będzie poświęcić więcej czasu na wypełnienie nieszczelności.
Wybór odpowiedniej więźby dachowej i dokładne wykończenie dachu nie jest rzeczą lakoniczną. Zanim zdecydujemy się więc na konkretny plan domu i konstrukcję dachu warto przeprowadzić plan finansowy całej inwestycji i zwrócić uwagę zarówno na koszty, jak i praktyczne aspekty danego typu pokrycia dachowego.
